Batala, the Greek Heirloom Tomato and a recipe/ Η «μπατάλα» (ντομάτα) και μια συνταγή

If you wondered ever so slightly where I spend my month-long vacation and you are imagining exotic Greek islands with deserted beaches, or trendy seaside resorts, let me burst you bubble: I was only 40 km away from Athens in a rather typical Greek seaside town called Porto Rafti.

Set around a pretty bay just 20 minutes away from Athens International Airport, Porto Rafti could have been a truly magical place, as it is blessed with natural beauty and clean seas. But, since it is Greece we are talking about, it is unfortunately full of three-story blocks of flats and many noisy cafes.

I have spent all my childhood and adolescence summers here and although I love the place, I was really snobby about it all through my 20’s, until I had a baby and realised how important it is to have good access to a sandy beach and not use a car very often (let alone spend at least 300euros on the ferry tickets to go to the islands).

The real treat of spending a summer in Porto Rafti, however is the access to perfectly fresh produce: fish, meat, veggies and fruit, wine, honey and pistachios all come from nearby. Every weekend local producers set up their stalls in Ayios Spyridonas, the main beach (only 3 mins away from the house) and as I said in my previous post I cooked some of our best meals there.

Just a short drive from P.R. is Vravrona, which is worth the effort not only for the famous temple of Artemis (closed for restorations until further notice), but also for the opportunity to buy the now almost extinct Greek heirloom tomato variety called «batala», as well as figs (when they are in season).  «Batala» is a thin-skinned tomato, with a pink flesh and a stunning sweet-sour taste. It bruises easily and doesn’t have a long shelf life, hence its disappearance from the market stalls, but it is one of the best tomatoes I have ever tasted. 

To do this tomato justice you have to enjoy it fresh, either in a salad or in this primitive bruschetta my grandma used to make when I was a kid: take a thick slice of rustic bread, preferably a day old. Sprinkle it with a bit of water, olive oil and vinegar. Grate a tomato on top and finish with sea salt, dried oregano (preferably Greek) and some more olive oil. You can add some feta cheese if you like, but it will mask the taste of the tomatoes.

——–

Αν αναρωτηθήκατε που τελοσπάντων πέρασα αυτές τις διακοπές και φαντάζεστε ερημικά νησιά ή έστω κάτι τρέντι θα σας απογοητεύσω οικτρά. Εδώ και 30 χρόνια παραθερίζουμε στο Πόρτο Ράφτη, στο οποίο έχω περάσει τα πιο ωραία καλοκαίρια ως παιδί, αλλά το σνόμπαρα για χρόνια, μέχρι που έκανα κι εγώ παιδί και εκτίμησα την αμεσότητα με τη θάλασσα και την ευκολία στην πρόσβαση.

Είναι πραγματικά στενάχωρο πόσο άναρχα αναπτύχθηκε ένα μέρος με τέτοιο φυσικό κάλλος, αλλά τι λέω τώρα, αυτή είναι η η ιστορία όλης της Ελλάδας, το Πόρτο Ραφτη θα τη γλύτωνε; Anyway, έχουν κάνει κάποιοες προσπάθειες αναβάθμισης με την περατζάδα κλπ. και η θάλασσα είναι πραγματικά καθαρή, με άφθονο ψάρι και ζωντανό βυθό.

Αυτό που πραγματικά έχει το Πόρτο Ράφτη και παραμένει κρυμμένο μυστικό είναι η πρόσβαση σε άριστη πρώτη υλη: φρέσκα λαχανικά από τα μποστάνια της περιοχής, φρέσκο ψάρι και κρέας, μέλι, σύκα, φυστίκια από το κοντινό Μαρκόπουλο και βέβαια σταφύλια/κρασί, όλα δηλαδή τα καλούδια των Μεσογείων. Τα Σαββατοκύριακα (που έχει περισσότερο κόσμο) οι ντόπιοι παραγωγοί απλώνουν τους πάγκους τους στον Άγιο Σπυρίδωνα και πουλάνε ότι έχουν κόψει εκείνο το πρωί. Και επειδή πάω λαϊκή συχνά θα σας πω πως ότι πήρα από τους πάγκους αυτούς ήταν πραγματικά φρεσκότατο και νοστιμότατο.

Με μια μικρή δε βόλτα στη Βραυρώνα, που αξίζει να πάτε και μόνο για τον Ναό τις Αρτέμιδος (είναι κλειστός και τον επόμενο χρόνο), μπορεί να αγοράσει κανείς τις υπέροχες «μπατάλες», τις ροζ ντομάτες με το λεπτό φλούδι και την γλυκόξινη γεύση, που είναι αληθινά γκουρμέ, αλλά και τα φημισμένα σύκα (στην εποχή τους).

Με τις μπατάλες δεν θα μαγειρέψετε, εκτός αν έχετε δική σας παραγωγή. Μπορείτε όμως να φτιάξετε σαλάτα ή «ριγανάδα» (πρωτόγονη μπρουσκέτα) που μου έκανε η γιαγιά μου όλα τα καλοκαίρια στη Πόρτο Ράφτη: παίρνουμε μια (χοντρή) φέτα χωριάτικο ψωμί, ελαφρώς μπαγιάτικο, και το βρέχουμε με λίγο νερό, λάδι και ξίδι. Τρίβουμε την ντομάτα στον τρίφτη, απλώνουμε πάνω στην φέτα το ψωμί και πασπαλίζουμε με λίγη ξερή ρίγανη καλής ποιότητας και λίγο αλάτι. Περιχύνουμε με λάδι και καταβροχθίζουμε. Αν θέλετε βάζετε και φέτα, αλλά δοκιμάστε το πρωτα σκέτο.